Odznaka Regionalna Duży Śląsk > Najstarsze obiektyDzisiaj jest 19-3-2024 godzina 8:07:23

Najstarsze obiekty

                Rozwój dzisiejszego śródmieścia Katowic z dawnej wsi rozpoczął się w połowie XIX wieku, po budowie kolei w 1846 jednak dynamizmu nabrał po wojnie krymskiej i zmianie relacji międzynarodowych w pobliżu miasta. Według pierwszego planu regulacyjnego stworzonego przez Nottenbohna w 1856 powstały wzdłuż osi łączącej dzisiejszą ul. Warszawską, Rynek, ul. 3 Maja i Plac Wolności kamienice mieszczańskie w stylu neorenesansu włoskiego lub neoklasycystycznym mające zazwyczaj jedynie dwie kondygnacje (Rynek 6, Dworcowa 11, Warszawska 10). W pewnym oddaleniu powstawały wille należące do burżuazji (najokazalsza była nie istniejąca willa Grundmanna przy ul. Warszawskiej).VIII LO im. Marii Skłodowskiej - Curie zostało oddane do użytku 19 stycznia 1874 roku przy Grundmannstrasse i Schillerstrasse obok Wilhelmsplatz (obecnie róg ulic Słowackiego i 3 Maja w pobliżu pl. Wolności) Drugi etap zabudowy śródmieścia nastąpił po wyraźnym ożywieniu gospodarczym jakie miało miejsce około roku 1880 roku, gdy zaczęto zabudowywać tereny w kierunku ul. Mickiewicza, Piastowskiej, Moniuszki, a także przebudowano większość budynków wzniesionych wcześniej nadbudowując je do czterech lub pięciu kondygnacji. Powstały wtedy pierwsze typowe kamienice czynszowe. W epoce późnego historyzmu większość obiektów powstawała w stylu eklektycznym z zastosowaniem elementów neorenesansowych i neobarokowych (dość rzadko neogotyckich stosowanych częściej w budynkach publicznych), a w początku XX wieku - także z elementami dekoracji secesyjnej (np. 3 Maja 40, Mickiewicza 14, Kościuszki 23). Budynki w tym okresie często były także licowane cegłą (żółtą, czerwoną, białą). Najbardziej nieszablonowe kamienice z tego etapu rozwoju śródmieścia powstały po 1910 roku gdy zmniejszono dekoracyjność fasad, a bryły stały się asymetryczne.

         Do zachowanych zabytków architektury dawnych Katowic (obecne Śródmieście) zaliczają się:
Katedra Chrystusa Króla, w stylu klasycyzującym, zbudowana w latach 1932-1955
Kościół Mariacki - zbudowany w latach 1862-1870
Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła, neogotycki, zbudowany w latach 1901-02
Kościół Zmartwychwstania Pańskiego, neoromański, ewangelicko-augsburski, zbud. w latach 1856-58
budynek VIII LO im. Marii Skłodowskiej - Curie oddany do użytku 19 stycznia 1874 roku przy Grundmannstrasse i Schillerstrasse obok Wilhelmsplatz (obecnie róg ulic Słowackiego i 3 Maja w pobliżu pl. Wolności)
Teatr Śląski im.Stanisława Wyspiańskiego, secesyjny, z 1907
Kinoteatr Rialto - zbudowany w 1912
Pałac Goldsteinów - pałac neorenesansowy z połowy lat siedemdziesiątych XIX wieku
Drapacz Chmur - wieżowiec z 1931 roku
Dom profesorów ŚTZN - wieżowiec z 1931 roku
budynek III Liceum Ogólnokształcącego, zbudowany w latach 1898-1900
budynek VIII Liceum Ogólnokształcącego, zbudowany w 1871, klasycystyczny
Sąd Rejonowy z p.XX w., neobarokowy
budynek Akademii Muzycznej - neogotycki, zbudowany w końcu XIX wieku
Stary dworzec kolejowy, zbudowany w 1906, modernistyczny z elementami secesji
Kirkut przy ulicy Kozielskiej 16, założony w 1868
Cmentarz przy ul. Francuskiej założony w 1870 roku
Gmach Muzeum Śląskiego przy Alei Korfantego 3 z końca XIX wieku
Kamienica przy ulicy Mickiewicza 22 z 1906 roku
Gmach Hotelu Monopol z XIX wieku
Gmach Sądu Okręgowego przy ulicy Andrzeja
liczne zabytkowe kamienice (najwięcej przy ulicach: Dworcowej, 3 Maja, Warszawskiej, św. Jana)

Pozostałe dzielnice [edytuj]

Wiele zabytków zachowało się w peryferyjnych dzielnicach, czyli włączonych do Katowic miejscowościach:

Bogucice:
kościół św. Szczepana, neogotycki zbudowany w latach 1892-94
zabudowania Kopalni Katowice z XIX wieku

Brynów:
część zabudowań Kopalni Wujek powstałych w 1899
drewniany kościółek św. Michała Archanioła z XVI wieku

Dąbrówka Mała
kościół św. Antoniego Padewskiego, neobarokowy, zbudowany w latach 1907-1912
dawny ratusz gminy Dąbrówka Mała, z XX w.

Dąb
kościół św. Jana i Pawła, neoromański, zbudowany w latach 1901-1902
część zabudowań Kopalni Gottwald (szyb kopalniany, budynek basenu i maszynowni), obecnie jest częścią Silesia City Center
część kamienic i familoków

Giszowiec
dawna willa Uthemanna z 1910
Karczma Śląska
osiedle mieszkaniowe, stanowi koncepcję urbanistyczną miasta-ogrodu
Izba Śląska
Wieża ciśnień w Giszowcu

Ligota-Panewniki
bazylika Mniejsza (od 1974) pod wezwaniem św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP z 1908
klasztor franciszkanów z 1908 wraz z przyległą kalwarią powstałą w latach 1936-1939
Grota lourdzka z 1905

Janów-Nikiszowiec
osiedle Nikiszowiec, zbudowane w latach 1904-06
Kościół św. Anny, zbudowany w latach 1914-1927
kopalnia Wieczorek, z izbą tradycji i ekspozycją w wagonach towarowo-osobowych kolei wąskotorowej, która w latach 1900-1985 obsługiwała transport towarowy pomiędzy Szopienicami a Giszowcem, prowadząc również darmowe przewozy pasażerskie.

Szopienice
Kościół Zbawiciela w Katowicach-Szopienicach z 1901 roku
Kościół św. Jadwigi Śląskiej z lat 80. XIX wieku
Gmach VI Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Długosza, wybudowany w 1904 roku
część zabudowań Huty Metali Nieżelaznych Szopienice
część zabudowań browaru założonego w 1880 r
część kamienic i familoków

Wełnowiec
XIX-wieczna hala huty cynku (w 2005 splądrowana przez szabrowników ruina została wysadzona przez krakowską korporację, która nabyła teren)
Dawniej "siedziba koncernu Hohenlohe-go" obecnie sąd apelacyjny

Załęże
kościół św. Józefa, neogotycki, poświęcony w 1898, oddany do użytku w 1900
Pałac w Załężu z XIX wieku
część kamienic i familoków

Zawodzie
dawny ratusz gminy Zawodzie i Bogucice, zbudowany w 1912